ITURRALDE BERECIARTUA, JUAN
(Iñaki Iturraldek utzitako irudia).
1914an Urrestillan jaioa zen Juan. Zurgina zen lanbidez eta errepublika-garaian ELAn eta EAJn egon zen afiliatuta. Gerra hasi ondoren, zaintzaldiak egiten ibiliko zen seguru asko Defentsa Batzordearentzat, Vicente anaia bezala. 1936an, Loyola batailoian erroldatu zen eta hainbat frontetan ibili zen borrokan, harik eta Kantabriako Limpias herrian, 1936ko abuztuaren 26an harrapatu zuten arte. Handik urtebetera, Aranda de Dueroko kontzentrazio-esparrura eraman zuten eta han, Zigorrak Aztertzeko Batzordeak «C atalean» sailkatu zuen. Hala, espetxean eduki zuten gerra-kontseiluan noiz epaituko zuten zain. Eusko Gudarostean bere borondatez sartu eta aipatutako filiazio politiko horiek izateaz gain, badirudi Batzordeak Azpeitiko Guardia Zibilak eginiko txostena ere aintzat hartu zuela. Txosten hark zioen Juanek konfiskatzeetan eta atxilotzeetan parte hartu zuela.
1937ko azaroaren 22an Burgosko espetxera bidali zuten eta han eduki zuten preso. Ondoren, Juanen aurka urgentziazko prozedura sumarisimoa abiarazi eta Bilboko Eskolapioen espetxera eraman zuten. 1938ko abenduaren 14an, justizia militar frankistak kasua artxibatu eta 1939ko irailean, langileen batailoi batera bidali zuten Juan(*). 1940ko uztailaren erdialdean, hilaren 26an hain zuzen ere jada aske zegoela, atxilotu eta espetxeratu egin zuten. Preso eduki zuten abuztuaren 1era arte «agintaritzaren aurkako atentatua» egitea leporatuta. Ondoren, 1947ko ekainaren 16tik abenduaren 2ra artean, berriro atxilotu eta inkomunikatu zuten 1940ko arrazoi berdinagatik. Prebentziozko espetxeratze arbitrario haiek, seguru asko, Francok Gipuzkoako hiriburuan eginiko ekitaldien aldi berean egingo zituzten. Hala, Juanek 180 egun pasa zituen guztira espetxean, eta horri gehitu behar zaio 1936ko abuztutik 1940ko erdialdera arte espetxean, irten gabe, igarotako denbora(*)
Jendeak zer pasa zen jakin behar du.
Herritar batek salaketa jarri zion aitari norbait hiltzea leporatuta, eta horregatik espetxeratu eta heriotza zigorra ezarri zioten.
