VIQUENDI OTEGUI, VALENTIN
1908an jaioa zen, Valentin, zurgina.
Damaso Azcue enpresan aritu zen lanean errepublika-garaian. Gerra hasi ondoren, boluntario ibili zen Azpeitiko Defentsa Batzordearen agindupean. Telegrafo-zerbitzuetan aritu zen Valentin Bizkaira ihes egin zuen arte. Ondoren, Eusko Gudarostean egon zen erroldatuta 1937ko abuztuaren 27an Kantabrian atxilotu zuten arte.
El Dueson espetxeratu zuten eta gerra-kontseiluan epaitu zuten, Santoñako plazan. Urte hartako urriaren 20an, 30 urteko espetxealdi handia ezarri zioten(*), «matxinadarekin bat egitea» leporatuta eta Puerto de Santa Mariako kartzelara eraman zuten 1938ko abuztuaren 11n(*). 1943ko apirilaren 29an, Zigorrak Aztertzeko Batzorde Zentralak kondena 6 urteko espetxealdi txikira murriztu zion(*).
(AIRMN).
Ezin zuten sinetsi horrelako gizon katoliko bat gerrara joan izana.
Konturatzen naiz, garai hartan, ikaragarrizko beldurra ziotela gertatua kontatzeari.
Honakoa esaten zien auzokide batek gure ama eta izebari gerrara errepublikaren alde joandakoengatik: Horiek hil egingo dira, hil egingo dituzte, ez duzue gizonik gehiago ikusiko.
Diktadura frankista oso gogorra izan zen. Garai ilunak ziren, dena galarazita zegoen.
