BERECIARTUA ALTUNA, PEDRO
(Familiak utzitako irudia).
Pedro Oinatz auzoko Atxubiaga baserrikoa zen. Bertsolaria eta militante nazionalista, Azpeitia tropa frankistek hartuko zutela eta ihes egin ostean, Amayur infanteriako batailoian erroldatu zen. 1937ko abuztuaren 26an Santoñan harrapatu zuten.
Gero Alfarráseko (Lleida) langileen batailoi batera eraman zuten, eta bertan egon zen 1939ko uztailaren 26an gerra-kontseiluan epaitu ahal izateko Bilboko Eskolapioen espetxera bidali zuten arte. Handik hilabetera, 1939ko abuztuaren 24an, Gerra Ikuskaritzak atxiloaldi arindua eman zion, Donostian auzia bideratzen ari zen epaitegiak egindako jokabide onaren txostenen ondorioz. Azkenik, 1940ko urtarrilaren 25ean, auzia behin-behinean artxibatzea eta Pedro aske uztea erabaki zuten, «leporatu zizkioten gertaerak zigortzekoak ez zirelako»(*).
Ezin zuten sinetsi horrelako gizon katoliko bat gerrara joan izana.
Konturatzen naiz, garai hartan, ikaragarrizko beldurra ziotela gertatua kontatzeari.
Honakoa esaten zien auzokide batek gure ama eta izebari gerrara errepublikaren alde joandakoengatik: Horiek hil egingo dira, hil egingo dituzte, ez duzue gizonik gehiago ikusiko.
Diktadura frankista oso gogorra izan zen. Garai ilunak ziren, dena galarazita zegoen.
