ITURZAETA ZUBIZARRETA, CELESTINO «TXANDRAMIE»
(Joxe Mari Iturzaeta utzitako argazkia).
1916an Urrestillan jaioa zen Celestino. Aguirre Hermanos altzari-enpresan aritu zen lanean errepublika-garaian. «Txandramie» esaten zioten urrestildar honek altzarien sektorekoek 1936ko uztailean gerra lehertu baino lehentxeago egindako greban parte hartu zuen. Protesta haietan, akordeoia hartuta ibili zen Celestino soldata igo ziezaietela eskatzeko protesta-abestiak jotzen(*). Gerra hastean, Loyola batailoi nazionalistan sartu zen eta, seguru asko, batailoi harekin ibiliko zen miliziano gerrako hainbat frontetan, hil arte. Hori horrela, ez dago garbi Celestino non eta nola hil zen. Batetik, Antonio Loinazen idatzitako oroitzapenetan jarrita dago Legutioko frontean hil zela Celestino. Hala ere, bada familiaren oroigarri bat, eta horren arabera, Celestino «Bizkaiko frontean» hil zen 1937ko ekainaren 15ean. 1940an, zehazki otsailaren 5ean, Celestino «aurkari»tzat izendatu zuen Azpeitiko Udalak, 1936ko soldadualdiko gazteen sailkapen-aktaren itxiera zela eta. Ez dago haren heriotzari buruzko aipamenik(*).
Duesoko espetxean lur azpi batzuetan eduki zuten aita, eta marea igotzean gerritik behera uretan egoten zen.
Aitari, gorria zenez, kartzelatik atera zenean ez zioten lanik ematen Azpeitian.
Urtero, uztailaren 18a iritsitakoan, ama bere onetik irtenda egoten zela konturatzen nintzen.
