ARREGUI ECHANIZ, DIONISIO «TXAPAO»
(Lurdes Arrietak utzitako irudia).
1907an jaioa zen Dionisio eta Iturbide baserrian bizi zen. Zurgina zen lanbidez, eta gerra aurretik Damaso Azcue altzari-fabrikan aritu zen lanean. Antonio Loinazek idatzitako oroitzapen-liburuan(*) idatzita dago Dionisio Ertzaintzan ibili zela Gerra Zibila hasi ondoren. Gero, atxilotu eta Urduñako espetxean sartu zuten, eta 1937ko abuztuaren 22an Gasteizkora eraman zuten. Urte hartako urriaren 15ean, Dionisioren eta beste 14 lagunen aurkako aurretiazko eginbideak abiarazi zituzten Gasteizko 5. auzitegi militarrean, baina 1939ko urriaren 25ean, 6. Erregio Militarreko Gerrako ikuskaritzak absolbitu egin zuen uztailaren 8an emandako epaiaren bidez, delitu-ekintzarik egin ez zuelakoan.«A atalean» sailkatu eta aske utzi zuten Dionisio(*).
Ezin zuten sinetsi horrelako gizon katoliko bat gerrara joan izana.
Konturatzen naiz, garai hartan, ikaragarrizko beldurra ziotela gertatua kontatzeari.
Honakoa esaten zien auzokide batek gure ama eta izebari gerrara errepublikaren alde joandakoengatik: Horiek hil egingo dira, hil egingo dituzte, ez duzue gizonik gehiago ikusiko.
Diktadura frankista oso gogorra izan zen. Garai ilunak ziren, dena galarazita zegoen.
