ja zaharra, ja zaharraren semea, jo eta ni

Iñaki Zubizarreta

narrazioa

CAP, 1974

        ...tik, tak, tik...

        Zerutik, elur-kaputxinoak. Kaputxino ttikiak, beren aurpegi txuri ttikiekin, kontuz kontuz ebakiak, etsaiaren tentaldien aurka forratuak, zintzotasun aspergarrienaren on-aurpegia agertuz.

        ...tik, tak, tik...

        —Ea, Bob, esadazu ala egidazu zerbait.

        Arratsaldea txarra izan da, danbatekoz eta oihu izugarriz betea; eta edozein aurpegi ximur edo moldatu berrian agertzen den etsipen hori.

        —Utzidazu orain. Nekaturik nago eta ez dut gogorik.

        Leihotik, elur-kaputxinoak. Berunezko begitxoak, santu begiak, zuzenki aspertuak; eskutik hartutako zerutiar betilez beteak eta gurutze itzalak eginaz.

        —Lurrikararen egunean bezala izan da, gizon zaharra kale tarte batean harrapatua gelditu zenean. Txapela gora botatzeko beta besterik ez zuen izan, txapela limosnekin batera, bere ontasunak behintzat salbatzearren.

        Kristalaren beste aldetik ilundu egin du. Betiko kandelak, hemen, ertz honetan ezarriak, gelditu diren itzalak luzatu eta okertu egiten ditu —luzatu, okertu eta eragabetu—.

        «Zu, ni... bai hanka hotzak! (hor kanpoko kaputxinoak). Kapritxozko landare baten sustraiak bezala korapilatzen naute. Nere parteen edo urdailaren beroa bilatzen ari dira. Hanka hotz gaixoak!»

        «Ez badirudi ere behatz txikiak du azkazalik luzeena. Eta gaizto horrek ziztatu egiten du hasieran. Narruan sartzen zait eta fusilen balak baino min biziagoa ematen dit. Eragiteko edo liluratzeko ahaltasuna du nigan... Trantzean jartzekoa.»

        —Ea, Bob, esadazu edo egidazu zerbait.

        Elur-kaputxinoak... Aho erdi irekiak, nahia probatu gabeak, eztizko ahoak, harrituak, aingeru-ahoak eta bitxiki apetitosoak. Tik, tak, tik... erortzen ari dira.

        Ikuskari ederra leihotik! Milaka aingeru zahar, kaputxen azpian buru zuri, kiribilduriko milioika gorputz txiki, kizkurturiko pitilinekin, edertasun hutsezko eta parerik gabeko irudimenean zerutik lurrera txirristatuz. Esperantzarik gabeko pegoteak. Elurrezko gorpu ttikiak.

        —Jolas gaitezen, Bob!

        —Geldik, Ta! Ez dut ia ezer ere jan, ulertzen al duzu? Eta zuk ni adina jan duzu. Osa dezagun, bada, baraua eta bihar atsedenez izango gera, betazpirik gabe eta gogo-erne elkar laguntzeko. Arren eskatzen dizut, Ta nere maitea, etzazu zure hanka irristatu, etzaidazu narrua zulatu azkazal lilurakor horrekin. Utzidazu dena ondo pentsatzen!

        —Ondo da. Pentsa dezagun Jo lagunaz, Jo-ren begietaz, espaloian sakonki irekiak gelditu diren begietaz. Maite al zintuen jakin gabe gelditu ginen azkenik.

        «Etzazu pentsa, dena susmo hutsa da. Susmoa baino ezer ziurragorik ez da. Atsegin zaidan susmoa dut, oheratzen naiz eta atsegin zaidana zure azkazala da. Maite zaitudan susmoa dut, eta nahikoa dut hori zu maitatzeko. Baina susmo hutsa da. Eta azkenik, azkazal horrekin ni zulatzen segitzen bazara, odol husturik amaituko dudan susmoa dut».

        —Zer irekitzen zaizu? Jo-ri, zure Jo maite kuttunari, buru hezurra puskatu diote Ingalaterratar giltza batekin. Eta txist egiteko ere betarik ez zuen izan. Begiak oso irekiak zituela aipatzen du mundu guziak. Gaixoa! Zerbait esatea nahiko zuen seguru askorik. Bestela, hainbeste irekitzen nekatu gabe, begiak itxi egingo zituen eta kitto.

        —Etzazu burlarik egin horrela.

        —Ez naiz burlarik egiten ari! Orain jende inportantea soinu oneko eta teatrozko «kaka» esanaz hiltzen da; lehengo klasikoak, berriz, azkeneko une handirako gorderik zeuzkaten eta betikotasunera kolpean bultzako zintuzten Munduaren Salbazioko hitz handiak esanaz hiltzen ziren. Hitzak aldatu dira, Bob. Gainontzekoa konbentzionala da beti bezalaxe.

        ...tik, tak, tik...

        Jaisten ikusten dira, lurra ukitzeko beldurrez, harrituta, zergatik irristatzen diren ulertu gabe, tik, tak, tik, zergatik daude hor?, zein ez-ohizko gorabeherak ala zein nahi indartsuk bihurtu ditu izotz-zati, adierazpen pusketa, kaputxino bizi gabeak, itzultzeko —nora?— itxaropenik gabe etsituak, mila korapiloz marratuak, sakramentu guziak, otoitza, baraua eta sermoiak, atsedenaldi osasuntsuak, uxaturiko tentaldi baten ukitua, filosofia eta teologia, teosafoa, «objektorea», tauromakoa, futboltzalea, marika, txuloa, babesgabea...

        —Ikusiko duzu, ikusiko duzu bai. Egun txurixka bat jainko da, esne-tanta baten antzekoa. Eguzkirik gabe, baina txuria. Borroka gogorretako ohizko egunak dira.

        —Beldur handia dut, Bob! Beldur naiz.

        ...tik, tak, tik (izarak urduri, logurarik gabe, luzatzen dira)... tik, tak, tik...

        —Ezin naiz horrela bizi! Edozein unetan bihotza lehertuko zait. Zeuk esaten duzu denbora asko bizi ahal izateko oso gaixobera naizela.

        —Etzazu beldurrik izan. Orain dena lasai dago. Ba al da zigarrorik hor?

        —Etzaite atera bihar! Arkitu egingo zaitue, ikusiko duzu. Jo bezala hilko zaitue, ikusiko duzu bai. Ingalaterratar giltza batekin hilko zaitue edo bestela bi bala sartuko dizkitzue tripan. Hau ez da gure guda! Haien guda da.

        —Bai, egia da ez dela gure guda.

        —Ez, ez da! Mila aldiz esan duzu zeuk!

        Bihar ez nazazu utzi bakarrik. Zeruaren azpian biluzik gelditzea bezala izango litzake neretzat. Ateratzen bazara ziur nago ez dugula gehiago elkar ikusiko.

        Zu etzaudela baten bat etortzen bada, indarrak joango zaizkit. Ez da kapritxo bat, ulertu ezazu. Hobe da ezkutatzea, dena igaro arte.

        «Dortokek neguan ez dute ezer jakin nahi izaten. Beroa etortzen denean berriro agertzen dira eta bizitzen hasten dira hain lasai ere, ezer gertatu ez balitz bezala».

        —Ez du asko iraungo. Dena igaro arte ertz honetan egongo gera. Ez nazazu irtetera behartu! Ez dut berriro ikusi nahi...!

        —Gu ez gera bi tortoka. Zu eta ni ez gera bi tortoka.

        ...tik, tak, tik...

        [...]