ARRUE LARRAÑAGA, PEDRO
(AIRMN).
Eusko Alderdi Jeltzaleko militantea eta lanbidez merkataria zen Pedro. Azpeitiko Udal Batzordeko diruzaina izan zen errepublika-garaian eta, ondoren, Defentsa Batzordearen mendeko Hornidura Batzordeko kide. 1936ko irailaren 20an Bilbora egin zuen ihes eta soldadutzara deitu zutenean, Eusko Gudarostean sartu zen. Ikusmen-desgaitasunak zituenez, zerbitzu osagarrietan aritu zen, harik eta 1937ko abuztuaren 24an Santoñan atxilotu zuten arte. 1937ko irailean Azpeitira eraman zuten, eta Guardia Zibilaren aurrean deklaratu zuen, Donostiako epaitegi militar batean bere aurka abiarazi zuten urgentziazko prozedura sumarisimo baten harira. Auzi-ikerketen baitan jaso zituzten Azpeitiko hainbat herritar esanguratsuk Pedro errudun jotzeko egindako adierazpenak; hala nola Ignacio Echeverría Altamira (alkate 1952tik 1961 era) orduko Falangeren buruarenak, Rogue Astigarraga,
Cruz Maria Echeverría Taberna, Casto Orbegozo Embil eta Jose Azpíazu Echanizenak. Adierazpen guztietan saiatu ziren Pedrok Azpeitiko Defentsa Batzordean izandako zereginei garrantzia ematen, batez ere konfiskatzeei eta atxiloketei buruzko erabakietan zeregin garrantzitsua izan zuela esanez. Gregorio Segurolarekin batera Guardia Zibilaren kuartelean eginiko arma konfiskatzean parte hartu zuela dioen akusazioa aipagarria da. Pedrok eta Gregoriok linea-buruari «Azkoitiko mendekoei gerra-egoera deklaratzen uzteagatik» bidalitako protesta aipatzen zuen akusazio hark.
Ondarretako espetxean sartu zuten, eta 1938ko uztailaren 21ean berriro egin zuen deklarazioa Pedrok. 1937ko irailean bezala, onartu zuen Hornidura Batzordean parte hartu zuela, baina ukatu egin zuen Batzordean erabakiak hartzen parte hartu zuenik eta Guardia Zibilaren kuartela armagabetzean inolako ardurarik izan zuenik. Azkenean, 1938ko azaroaren 26an, 2 urteko espetxe-zigorra ezarri zioten «matxinada militarra egiteko proposamena» egitearen delitua leporatuta. 1939ko otsailean utzi zuten aske(*).
Gernikako bonbardaketa: Hirurogei hegazkin baino gehiago zirela esaten zuen, bat bestearen atzetik bonbak bota eta bota, izugarria izan zela.
Esaten zuen Ebroko ibaia gorria zegoela, hainbeste odol isuri izanaren ondorioz.
Aitzolek gurutze bat omen zeukan, eta gurutzea hartu, begian jo, eta begia atera omen zioten Hernanira fusilatzera eraman baino lehen.
Hiru hilabetez egon zen heriotza zigorrarekin gauero ea bere izena noiz esango zuten zain.
