ITURZAETA ZUBIZARRETA, CELESTINO «TXANDRAMIE»
(Joxe Mari Iturzaeta utzitako argazkia).
1916an Urrestillan jaioa zen Celestino. Aguirre Hermanos altzari-enpresan aritu zen lanean errepublika-garaian. «Txandramie» esaten zioten urrestildar honek altzarien sektorekoek 1936ko uztailean gerra lehertu baino lehentxeago egindako greban parte hartu zuen. Protesta haietan, akordeoia hartuta ibili zen Celestino soldata igo ziezaietela eskatzeko protesta-abestiak jotzen(*). Gerra hastean, Loyola batailoi nazionalistan sartu zen eta, seguru asko, batailoi harekin ibiliko zen miliziano gerrako hainbat frontetan, hil arte. Hori horrela, ez dago garbi Celestino non eta nola hil zen. Batetik, Antonio Loinazen idatzitako oroitzapenetan jarrita dago Legutioko frontean hil zela Celestino. Hala ere, bada familiaren oroigarri bat, eta horren arabera, Celestino «Bizkaiko frontean» hil zen 1937ko ekainaren 15ean. 1940an, zehazki otsailaren 5ean, Celestino «aurkari»tzat izendatu zuen Azpeitiko Udalak, 1936ko soldadualdiko gazteen sailkapen-aktaren itxiera zela eta. Ez dago haren heriotzari buruzko aipamenik(*).
Gernikako bonbardaketa: Hirurogei hegazkin baino gehiago zirela esaten zuen, bat bestearen atzetik bonbak bota eta bota, izugarria izan zela.
Esaten zuen Ebroko ibaia gorria zegoela, hainbeste odol isuri izanaren ondorioz.
Aitzolek gurutze bat omen zeukan, eta gurutzea hartu, begian jo, eta begia atera omen zioten Hernanira fusilatzera eraman baino lehen.
Hiru hilabetez egon zen heriotza zigorrarekin gauero ea bere izena noiz esango zuten zain.
